تیلکی و قارغا- یالانچی چوبان

میرزا علی اکبر صابر در سال ۱۸۶۲ در شماخی در خانواده ای متوسط و مذهبی به دنیا آمد. او معتقد به تأثیر شعر در بیداری اذهان مردم و آگاه کردن آن ها از وضعیت موجودشان بود. میرزا علی اکبر صابر به خاطر نوشتن شعر علیه رژیم وقت و افشای عوامفریبی آنها زبانش بریده شد. و چون کتابش بعد از بریده شدن زبانش تمام و چاپ شد نام کتاب را «هوپ هوپ نامه» گزید؛ زیرا همان طور که در فارسی برای ساکت کردن شخصی سیس می گویند در ترکی هم «هوپ» می گویند!
«صابر» همان شاعری است که شعرهایش در مجله «ملانصرالدین» چاپ می شد و «نسیم شمال» به محض چاپ شعرهایش آن را به فارسی ترجمه می کرد.

میرزا علی اکبر صابر شعری دارد بنام تیلکی و قارغا که شاعر ایرانی حبیب یغمایی آن را به فارسی برگردانده است شاید جالب باشد بدانید شعر روباه وکلاغ برگرفته از شعر ترکی علی اکبر صابر است .

قارغا و تیلکی  

پئندیر آغزیندا بیر قارا قارغا =کلاغ سیاه  که پنیری در دهان داشت 
اوچاراق قوندو بیر اوجا بوداغا = پروازکنان بر روی شاخه ای بلند نشست 

تیلکی گؤرجک یاواش -یاواش گلدی =وقتی روباه [کلاغ را] دیدآرام آرام آمد 
اندیریب باش ادبله چؤمبلدی =سرش را پایین انداخت و با ادب نشست 

بیر زامان حسرت ایله قارغا ساری =مدتی با حسرت به سمت کلاغ 
آلتدان – آلتدان ماریتدی باش یوخاری =از آن زیر سرش رو به بالا دزدکی به کلاغ زل زد 

دئدی: «احسن سنه، آ قارغا آغا! =گفت: آفرین به تو ای آقا کلاغ 
نه نزاکتله قونموسان بوداغا!  = چقدر با نزاکت روی شاخه نشسته ای! 

بزه دین سن بوگون بیزیم چمنی =تو امروز این چمن ما را آراسته کردی 
شاد قیلدین بو گلمه یینله منی =با این آمدنت من را شاد کردی 

نه گؤزلسن، نه خوش لقاسن سن =تو چقدر خوشگل هستی، چقدر خوش لقا هستی! 
یئری وار سؤیله سم – هماسن سن = جا دارد که بگویم تو هما هستی! 

توکلریندیر ایپک کیمی پارلاق =موهایت مثل ابریشم و حریر می درخشد 
بد نظردن وجودون اولسون ایراق! =وجودت از نظر بد دور باد! 

بو یقین دیرکی، وار سئویملی سسین =بطوریقین تو صدایی دوست داشتنی داری 
اوخو، وئرسین منه صفا نفسین! =بخوان تا نفست به من صفا بدهد! 

بؤیله سؤزدن فرحله نیب قارغا = از این حرفها کلاغ  خوشحال شد  
آغزینی آچدی تا کی، ائتسین– غا =دهانش را باز کرد تا بکندغار 

«غا» ائده رکن هنوز بیرجه کره =هنوز یک بار «غا» کرده بود 
پئندیری دیمدیکیندن ائندی یئره =که پنیرش از منقار افتاد 

تیلکی فوراً هواده قاپدی یئدی= فورا روباه [پنیر را] در هوا قاپیدو خورد 
قارغایا طعنه ایله بؤیله دئدی =و به کلاغ با طعنه اینگونه گفت: 

اولماسایدی جهاندا سارساقلار =در جهان اگر آدمهای خودشیفته نفهم نبود 
آج قالاردی یقین کی، یالتاقلار =یقینا چاپلوسان گرسنه می ماندند!


یالانچی چوبان

بیرچوبان بیر گون ائتدی داغدا هارای

قورتلار وار دئدی گلین ای وای

اهل قریه یوگوردو داغ طرفه

گئتمه سین تا قویون قوزو تلفه

بونلاری مضطرب گؤرونجه چوبان

گولمه یه باشلادی دئدی : یاران

سیز بونو سانمایین حقیقت دیر

داماغیم گلدی، بیر ظرافت دیر

بینوالار قاییتدی لیک چوبان

گئنه بیرگون داغ اوزره قالدی فغان

جاناوار وار دییه باغیردی گئنه

قریه اهلین کمک چاغیردی گئنه

کندلیلر ائتدیلر دوباره هجوم

گئنه اولدو یالانلیغی معلوم

دوغرودان بیرزامان به عزم شکار

قویونا گلدی بیر نئچه جاناوار

هرنه داد ائیله دی چوبان یاهو

ائشیدنلر دئدی یالاندیر بو

بو سبب دن هارایه گئتمه دیلر

اونا هئچ اعتنا ده ائتمه دیلر

جاناوارلاریئدی بوتون قویونو

ایشته اوغلوم یالانچی لیق اویونو

باخ یالانچی تانیلدی چونکه چوبان

دوغرو دئرکن سوزو تانیلدی یالان

هرگزاوغلوم یالان دئمه کی خدا

دوست توتماز یالانچی نی ابدا

هم ده خلق ایچره حرمتین اولماز

عزتین قدر و قیمتین اولماز